Publikacje
Ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstw komunalnych oraz pozostałych jednoosobowych spółek miejskich na przykładzie Krakowa;
Krzysztof Wąsowicz Jr., Krzysztof Wąsowicz Sr.
2024
W tej monografii dokonano oceny zarządzania finansami sektora publicznego gminy Miasta Krakowa, w kontekście spółek miejskich. Dokonano próby weryfikacji hipotezy, że decyzje, instrumenty i podejmowane ryzyka przez obecne władze miejskie, w efekcie mogą prowadzić do znaczącej degradacji finansów miejskich, która opierają się na przestarzałych instrumentach finansowych. W Krakowie ze względu na niezdecydowanie władz miasta, co do dalszego rozwoju i kierunku ewolucji systemu, powstaje bieżąca potrzeba zapewnienia funkcjonowania całości struktury w istniejących realiach ekonomicznych, przy spełnianiu przez nią żądań właściciela – miasta o charakterze kreowania dóbr użyteczności publicznej w sposób uniemożliwiający pokrycie kosztów ich wytworzenia. W praktyce sprostanie tym żądaniom przez często niekompetentne zarządy poszczególnych spółek komunalnych musi doprowadzić do zwijania substratu majątkowego posiadanych zasobów organizacyjnych, poprzez ich zwyczajne przejadanie na realizację celów polityki miasta. Ewentualnie do wzrostu poziomu zadłużenia operacyjnego poszczególnych Spółek. Ze względu na opisane powyżej ograniczenia, musi zostać stworzony mechanizm umożliwiający autoweryfikację oczekiwań właściciela – miasta, względem realizatorów zadań gospodarki komunalnej w stopniu odpowiadającym ich realnym możliwościom, a nie realizacji nieefektywnych, nieumiejętnie zarządzanych projektów i bezsensownym ponad miarę zadłużaniem Miasta.
Zarządzanie rozwojem organizacji przedsiębiorstwa lokalnego transportu zbiorowego na przykładzie MPK S.A. w Krakowie
Krzysztof Wąsowicz
2023
Monografia, identyfikuje podstawowe wyzwania, problemy oraz obszary, w których należy wprowadzić poprawę sprawności działania, a także sformułować i wyznaczyć odpowiednie priorytety. W tym opracowaniu zaprezentowano katalog działań oraz rozwiązań, niezbędnych dla zapewnienia i osiągnięcia wyróżnionych celów strategicznych.
Monografia rozwija podstawy teoretyczne i empiryczne funkcjonowania sektora lokalnego transportu zbiorowego ze szczególnym uwzględnieniem Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie (dalej MPK SA). Zawiera autorską analizę strategiczną oraz elementy programu restrukturyzacji tego przedsiębiorstwa. W opracowaniu zaprezentowano zbiór proponowanych działań, mających na celu uzyskanie równowagi finansowej Spółki przy jednoczesnym zachowaniu zdolności do realizacji zadań rzeczowych. Uwzględniono również rozwiązania mogące przywrócić pozycję lidera i innowatora MPK S.A. na tle branży podmiotów lokalnego transportu zbiorowego w Polsce.
Wykorzystano materiały empiryczne o sytuacji MPK S.A. w Krakowie za okres 2018-2022.
Celem teoretycznym tego opracowania jest prezentacja podstaw teoretyczny konstytuujących zasadność istnienia przedsiębiorstwa lokalnego transportu zbiorowego, którym jest MPK S.A. w Krakowie. Dodatkowo, przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące restrukturyzacji przedsiębiorstwa komunalnego lokalnego transportu zbiorowego w Krakowie. Za metodyczny cel uznano opracowanie metodyki badania i oceny funkcjonowania MPK S.A. w Krakowie, rozróżniając obszar operacyjny, finansowy i techniczno-społeczny. Do przeprowadzenia analizy strategicznej dla tak nietypowego podmiotu jak komunalne przedsiębiorstwo komunikacji miejskiej zaproponowano statystyczne i taksonomiczne metody pozycjonowania podmiotu względem innych podmiotów z branży oraz analizę względem otoczenia społeczno-gospodarczego, w którym funkcjonuje. Aplikacyjny charakter ma autorski model restrukturyzacji przedsiębiorstwa komunalnego MPK S.A. w Krakowie z wykorzystaniem m.in. eksperymentalnej gry decyzyjnej, obrazującej podejmowanie kluczowych problemów zarządczych w procesie restrukturyzacji przedsiębiorstwa komunikacji zbiorowej.
Zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy jako paradygmat postępu cywilizacyjnego
Małgorzata Kożuch, Krzysztof Wąsowicz, Renata Żaba-Nieroda
2023
Monografia dedykowana Pani prof. dr hab. Józefie Famielec z okazji 50-lecia jej pracy zawodowej w Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie. Do udziału w publikacji zaproszono doktorantów Jubilatki, dla których stała się ona przewodniczką w ich pierwszych próbach tworzenia prac naukowych, oraz jej współpracowników z Katedry Finansów Rozwoju Zrównoważonego (do 2020 r. Katedry Polityki Przemysłowej i Ekologicznej), którą Jubilatka współtworzyła i przez wiele lat kierowała. Monografia składa się z dwunastu artykułów, w których myślą przewodnią jest koncepcja rozwoju zrównoważonego, będąca jednym z obszarów zainteresowań naukowo-badawczych zarówno Jubilatki, jak i jej uczniów oraz współpracowników. Problematyka zawarta w poszczególnych opracowaniach jest tak różnorodna, jak zainteresowania naukowe jej autorów. Odnosi się zarówno do koncepcji rozwoju zrównoważonego oraz możliwości jej wdrażania w wybranych obszarach gospodarki, jak i do gospodarki komunalnej, która w sposób bieżący, a zarazem nieprzerwany zaspokaja podstawowe, zbiorowe potrzeby ludności danego miasta czy gminy wiejskiej w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Ta część publikacji stanowi głos w dyskusji na temat aktualnych wyzwań społeczno-gospodarczych, a także porusza takie zagadnienia jak np. nieuznawanie gospodarki komunalnej za problem naukowy w ekonomii i zarządzaniu czy niewłaściwe traktowanie problemów rozwojowych gospodarki komunalnej, z pominięciem aspektów społecznych i środowiskowych na rzecz aspektów finansowym. Zaprezentowane w monografii rozważania stanowią przegląd problematyki, którą od lat zajmuje się Jubilatka, tworząc bogaty dorobek naukowy oraz dydaktyczny. Przedstawione wyniki badań pokazują osiągnięcia w ramach poszczególnych jej aktywności, również tych zrealizowanych z liczną grupą doktorantów. Dla okazania swojej wdzięczności wobec Pani Profesor Józefy Famielec autorzy poszczególnych artykułów prezentują wspólną pracę, dziękując tym samym Jubilatce za poniesiony trud i okazywane wsparcie przy ich rozwoju naukowym.
Współczesne megatrendy jako kreatory przedsiębiorczości komunalnej
Małgorzata Kożuch, Ksymena Rosiek, Krzysztof Wąsowicz
2023
Celem monografii jest analiza megatrendów oraz ich wpływu na sektor gospodarki komunalnej w kontekście zmian zachodzących w miastach oraz jakości życia mieszkańców. W publikacji podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na następujące pytania badawcze: 1) Jakie wyzwania generują współczesne megatrendy gospodarcze w kontekście gospodarki komunalnej? 2) Jakie są oczekiwane zdolności adaptacyjne przedsiębiorstw komunalnych w dobie współczesnego rozwoju społeczno-gospodarczego? 3) Dlaczego należy poszukiwać nowych modeli funkcjonowania komunalnych przedsiębiorstw użyteczności publicznej? 4) Jakie rozwiązania ekonomiczne wpływają na świadczenia usług użyteczności publicznej, sprzyjając zrównoważonemu rozwojowi nowoczesnych miast? 5) Jakie kryteria powinien spełniać miernik określający świadczenie usług użyteczności publicznej na obszarach miejskich? W rozdziale pierwszym przeprowadzono analizę retrospektywną rewolucji przemysłowych wraz z ujęciem aspektów informacyjnych i częściowo społecznych (w odniesieniu do rynku pracy), co ma na celu wskazanie, jak w przeszłości megatrendy wpływały na rozwój społeczno-gospodarczy oraz zasoby środowiska. Rozdział drugi ujmuje ogólnoteoretyczne rozważania dotyczące wybranych aspektów rozwoju jednostek terytorialnych poziomu podstawowego. W szczególności roli samorządu gminy w inicjowaniu procesów rozwojowych – zarówno w świetle zadań wprost kreowanych przez ustawy, jak i powinności wynikających z ogólniejszego rozumienia funkcji lokalnych władz publicznych. Szczególnie ważne w tej części pracy są elementy dotyczące działalności gospodarczej samorządu gminy oraz form organizacyjnych tej działalności. Pokazano możliwe koncepcje systemowe w zakresie organizowania usług publicznych w gminie. Zaproponowano autorskie rozwiązania w tym obszarze. Uwzględniając fakt, że część gmin w Polsce ciągle ewoluuje w poszukiwaniu optymalnych form organizacji usług komunalnych, tego rodzaju prezentacje wydają się wartością dodaną tego opracowywania. W rozdziale trzecim szczególną uwagę poświęcono miastom, bowiem to one pełnią ważną rolę w budowaniu innowacyjnej, nowoczesnej, zrównoważonej gospodarki na poziomie lokalnym. Jednym z ważniejszych czynników takiego rozwoju jest współdziałanie wszystkich uczestników życia gospodarczego, a zwłaszcza podmiotów odpowiedzialnych za dostarczanie lokalnych dóbr publicznych i świadczenie usług użyteczności publicznej, stąd w tej części monografii poruszono problem budowania relacji i sieci powiązań zwiększających skuteczność działania. Pod wpływem trendów i megatrendów zmieniają się nie tylko podmioty, ale także miasta. Na przykładzie wybranych miast świata przybliżono charakterystyczne cechy miast inteligentnych, miast szczęśliwych, miast piętnastominutowych oraz miast zielonych, zwracając uwagę na znaczenie przedsiębiorczości komunalnej w ich rozwoju. Podjęto także próbę ustalenia sposobu oceny jakości świadczenia usług użyteczności publicznej w polskich miastach. W celu porównywania badanych miast pod względem wyróżnionych cech wykorzystano taksonomię porządkową do stworzenia ich rankingów. Aby utworzyć rankingi miast charakteryzowanych wielokryterialnie zastosowano zmienne syntetyczne, których konstrukcje oparto na unitaryzacji zerowanej (MUZ). Oddana do rąk czytelników monografia zdaniem autorów jest przyczynkiem do rozpoczęcia dyskusji na temat konieczności stworzenia nowego modelu wytwarzania i dystrybucji dóbr komunalnych, który będzie odpowiadał współczesnym wyzwaniom cywilizacyjnym oraz będzie sprzyjał zrównoważonemu rozwojowi nowoczesnych miast.
Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Wydanie II
Józefa Famielec, Małgorzata Kożuch, Krzysztof Wąsowicz
2023
Działalność gospodarcza podejmowana przez przedsiębiorców – osoby prawne, na własny rachunek i na własną odpowiedzialność finansową, ekonomiczną, społeczną, stanowi powszechnie akceptowaną siłę sprawczą wzrostu gospodarczego. Historyczną już formą organizacyjno-prawną podejmowania działalności gospodarczej jest przedsiębiorstwo. Kategoria przedsiębiorstwa charakteryzuje się różnorodnością definiowania i ujęć. Społeczny charakter przedsiębiorstwa zobowiązuje go do racjonalnego doboru przedmiotu swego działania. Monografia wypełnia lukę we wiedzy o podejmowaniu działań tworzenia i dostarczania dóbr publicznych (niewykluczających i niekonkurujących), takich z których posiadania nie można nikogo wykluczyć, nawet wtedy gdy nie chce za nie zapłacić. Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej w tej monografii:
- znajduje odniesienie do prawnej i ekonomicznej tożsamości, z której wynika niepowtarzalny- kontraktualny (umowny) charakter formy prawnej, przedmiotu działania,
- kreuje – poprzez umowy – nieodpłatny kapitał relacyjny, niezbędny w każdym społecznym procesie gospodarczym,
- organizuje i dostarcza dobra/usługi publiczne coraz częściej na rynku i przez rynek,
- wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy, kodeksu cywilnego, dyrektyw UE, zakazujących dyskryminacji lub działań zakłócających konkurencję na jednolitym rynku,
- korzysta ze specjalnych lub wyłącznych przywilejów, które państwa członkowskie przyznały dla przedsiębiorców świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym.
Usługi użyteczności publicznej mają charakter celowych działań gospodarczych, z zachowaniem tak ważnych atrybutów przedsiębiorczości, jak: wolność, odpowiedzialność, sprawiedliwość społeczna. Rozważania te dokumentuje studium empiryczne dwóch branż przedsiębiorstw: lokalnego transportu zbiorowego, gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce. Dzięki temu rozpoznano odmienność ale i podobieństwa przedsiębiorstw użyteczności publicznej na tle sektora przedsiębiorstw.
Miasto przyszłości. Wyzwania dla gospodarki komunalnej i innych obszarów w obliczu kryzysu klimatycznego
red. Piotr P. Małecki, Agnieszka Mazurek-Czarnecka
2022
Współczesne nowoczesne miasto − jak udowodniono w monografii − realizuje swój rozwój poprzez zrównoważone podejście do utrzymania niezbędnej infrastruktury, która służy świadczeniu usług publicznych. Najistotniejszym elementem ułatwiającym życie mieszkańcom aglomeracji miejskiej jest zapewnienie jej prawidłowego funkcjonowania poprzez dostarczenie mieszkańcom
wody, możliwości korzystania z transportu publicznego, a także prawidłowego odbioru ścieków i odpadów komunalnych. Innowacje i nowe rozwiązania informatyczno-komunikacyjne dostarczane przez czwartą rewolucję przemysłową sprawiają, że miasta stają się bardziej efektywnymi, funkcjonalnymi i lepszymi miejscami do życia.
Monografia składa się z dziesięciu rozdziałów, przygotowanych przez pracowników naukowo-dydaktycznych Katedry Finansów Rozwoju Zrównoważonego Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, przedstawicieli przedsiębiorstw komunalnych, a także studentów i doktorantów. Problematyka zaprezentowana w monografii jest interdyscyplinarna i co istotne wykracza poza wiedzę ekonomiczną. Przedstawione w niej rozważania potwierdzają ważną rolę dialogu i współpracy pomiędzy sferą naukową i gospodarczą.
Gospodarka niskoemisyjna, gospodarka cyrkularna, zielona gospodarka: uwarunkowania i wzajemne powiązania
Dorota Michalak, Ksymena Rosiek, Paulina Szyja
2020
Negatywnymi konsekwencjami dynamicznie zmieniającego się świata są m.in. postępująca degradacja środowiska naturalnego i zmiany klimatyczne. W dużym stopniu wpływają one na jakość życia człowieka i możliwości gospodarowania. W tym świetle istotnego znaczenia nabierają działania na rzecz ograniczenia negatywnych następstw procesów produkcyjnych, inwestycyjnych i nieograniczonej presji na środowisko naturalne. Są one realizowane w oparciu o urzeczywistnienie w praktyce społeczno-gospodarczej koncepcji rozwoju zrównoważonego rozwoju poprzez transformacje na rzecz gospodarki niskoemisyjnej, wdrażanie zasad gospodarki cyrkularnej, a także zielonej gospodarki. Publikacja przybliża i wyjaśnia te terminy, a także precyzuje ich wzajemne powiązania i uwarunkowania.
Problematyka podjęta w niniejszej publikacja jest bardzo ważna dla zrozumienia polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej oraz działań podejmowanych przez państwa, które znajdują odzwierciedlenie w nowych sposobach gospodarowania z uwzględnieniem konieczności poszanowania środowiska przyrodniczego (np. poprzez racjonalne i efektywne wykorzystywanie surowców, ograniczenie ilości odpadów oraz ich odpowiednie zagospodarowanie).
Oddawana do rąk czytelnika publikacja może być wykorzystywana nie tylko przez studentów uniwersytetów i politechnik studiujących na kierunkach związanych z zarządzaniem środowiskiem, gospodarowaniem jego zasobami, przyszłych ekonomistów i finansistów, inżynierów i menedżerów firm. Jest to publikacja, która może się przydać każdej osobie, która zgubiła się w gąszczu anglojęzycznych terminów związanych z gospodarowaniem z poszanowaniem środowiska.
Krzysztof Wąsowicz, Stanisław Famielec, Marcin Chełkowski
2020
This monograph has outlined the attempt to analyze waste management, particularly the processes of municipal waste management in the perspective of cities (contrary to the administrative – communal and regional approach towards those processes presented so far). The theoretical goal of the monograph is to identify and organize the economic, technological and legal grounds of municipal waste management systems in cities. The empirical aim of the monograph is to collect data and describe the condition of municipal waste management in certain Polish and foreign cities, as well as to assess such management in selected cities from the perspective of effectiveness.
Metody oceny projektów gospodarczych
Piotr P. Małecki, Ksymena Rosiek, Renata Żaba-Nieroda
2019
Przeprowadzenie właściwej oceny dużych specjalistycznie zarządzanych przedsięwzięć, jakimi są projekty gospodarcze i inwestycyjne, nie jest zadaniem prostym. Istnieje wiele różnych, niekiedy skomplikowanych sposobów służących takiej ocenie. Autorzy monografii dołożyli starań, aby tę trudną tematykę przekazać w sposób w miarę kompleksowy, a zarazem zrozumiały. Obok tradycyjnych finansowych metod oceny opłacalności inwestycji szerzej omówiono zagadnienie analizy kosztów i korzyści jako nowoczesnej metody oceny projektów. Z uwagi na zainteresowania badawcze autorzy uwzględnili w pracy w znacznym zakresie rzadziej opisywane projekty proekologiczne i finansowane ze środków publicznych. Istotny element monografii stanowią rozważania dotyczące ważnego problemu, jakim jest ujmowanie w rachunkach efektywności ekonomicznej projektów różnych kategorii, co do których zachodzi trudność ich waloryzacji, jak np. zasoby środowiskowe.
Gospodarka odpadami komunalnymi we współczesnych miastach
Krzysztof Wąsowicz, Stanisław Famielec, Marcin Chełkowski
2018
W monografii podjęto próbę badania gospodarki odpadami, w szczególności procesów zagospodarowania odpadów komunalnych w perspektywie miasta (w odróżnieniu od regionalnego dotąd ujęcia tych procesów). Celem teoretycznym monografii uczyniono rozpoznanie oraz uporządkowanie ekonomicznych, technologicznych i prawnych podstaw systemów gospodarki odpadami komunalnymi w miastach. Empirycznym celem monografii uczyniono zgromadzenie danych i opis stanu gospodarki odpadami komunalnymi w niektórych miastach Polski i zagranicznych oraz ocenę tej gospodarki w wybranych polskich miastach z perspektywy kryterium efektywności.
Restrukturyzacja sektorów gospodarki i przedsiębiorstw. Wybrane zagadnienia
red. Józefy Famielec, Małgorzaty Kożuch
2018
Monografia zawiera analizęteoretyczną oraz wyniki badań procesów zmiany struktury wybranych systemów. Tezą opracowania jest uznanie procesów, podmiotów jako systemów współzależnych, otwartych, które – bez względu na ich wielkość – muszą być analizowane kompleksowo i restrukturyzowane – optymalizowane z uwzględnieniem skutków wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Metodą opracowania poszczególnych rozdziałów monografii jest: zdefiniowanie badanego systemu, wskazania zmian restrukturyzacyjnych – ich podstaw prawnych oraz faktycznych lub/i potencjalnych skutków tych zmian dla funkcjonowania i rozwoju danego systemu.
Greening of Economy: Selected Issues
red. Józefa Famielec, Małgorzata Kożuch
2016
The present study consists of selected papers that originate from the monograph of the Department of Industrial and Environmental Policy at the Cracow University of Economics. They address the issues of economic development and in particular questions concerning the industry along with the paradigm of sustainable development. Economy is subordinated to the environment, so it can be said that it is a subsidiary of the environment. Economy conditions the social life, the economic development and generally speaking the civilization. At the same time the man and the economy, while using the services of the environment are obliged to protect ecosystems and to maintain them for future generations. So the economic growth must be less raw materials absorbent and the effects of using raw materials should always be the subject of the calculation and the ecological and economic account. Such an approach to the philosophy of economy and management is the essence of the category of greening
Subsydiowanie ochrony środowiska przyrodniczego w gospodarce rynkowej. Doświadczenia Polski
Małgorzata Kożuch
2013
Subsydia będące instrumentem osiągania celów polityki ekologicznej ze swej natury pozostają w sprzeczności z zasadami gospodarki rynkowej, a w jej ramach z zasadą zanieczyszczający płaci. Z tych powodów postuluje się ich likwidację i pozostawienie problemu finansowania ochrony środowiska przedsiębiorcom – sprawcom zanieczyszczeń i rynkowym instytucjom finansowym. Zasadność tego postulatu znajduje potwierdzenie w teoriach ekonomicznych, zalecających ograniczenia ingerencji państwa w procesy gospodarcze. W monografii podjęto próba sformułowania teoretycznych podstaw identyfikacji subsydiów w ochronie środowiska oraz wypracowania metodyki oceny zasadności subsydiowania tego obszaru działalności gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowych.
Bezpośrednia pomoc publiczna dla przedsiębiorców. Doświadczenia nowo powstałych przedsiębiorstw
Agnieszka Mazurek-Czarnecka
2020
Przedsiębiorca, prowadząc działalność gospodarczą, działa na własny rachunek ponosząc odpowiedzialność finansową. Jednak powstawanie i funkcjonowanie przedsiębiorstw to nie tylko interes prywatny, gospodarczy czy ekonomiczny. To także interes społeczny – zatrudnianie pracowników, zaspokajanie potrzeb, zasilanie budżetów publicznych, zwiększanie bazy kredytowej banków. Nowo powstające przedsiębiorstwa są szczególnymi adresatami pomocy publicznej. W Polsce, podobnie jak i w innych krajach, zbudowano strukturę instytucjonalną, umożliwiającą nowo powstającym przedsiębiorstwom wnioskowanie o pomoc publiczną i uzyskiwanie jej. W tym celu przedsiębiorcy mogą się ubiegać o aktywne formy pomocy publicznej, takie jak dotacje czy preferencyjne pożyczki. Potrzeba pomocy publicznej ma wiele uzasadnień. Wzmagana jest ona jednak przez kryzys ekonomiczno-finansowy, ten miniony i ten aktualnie rozpoczynający się.
Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Wybrane zagadnienia
Józefa Famielec, Małgorzata Kożuch, Krzysztof Wąsowicz
2019
Działalność gospodarcza podejmowana przez przedsiębiorców – osoby prawne, na własny rachunek i na własną odpowiedzialność finansową, ekonomiczną, społeczną, stanowi powszechnie akceptowaną siłę sprawczą wzrostu gospodarczego. Historyczną już formą organizacyjno-prawną podejmowania działalności gospodarczej jest przedsiębiorstwo. Kategoria przedsiębiorstwa charakteryzuje się różnorodnością definiowania i ujęć. Społeczny charakter przedsiębiorstwa zobowiązuje go do racjonalnego doboru przedmiotu swego działania. Monografia wypełnia lukę we wiedzy o podejmowaniu działań tworzenia i dostarczania dóbr publicznych (niewykluczających i niekonkurujących), takich z których posiadania nie można nikogo wykluczyć, nawet wtedy gdy nie chce za nie zapłacić. Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej w tej monografii:
- znajduje odniesienie do prawnej i ekonomicznej tożsamości, z której wynika niepowtarzalny- kontraktualny (umowny) charakter formy prawnej, przedmiotu działania,
- kreuje – poprzez umowy – nieodpłatny kapitał relacyjny, niezbędny w każdym społecznym procesie gospodarczym,
- organizuje i dostarcza dobra/usługi publiczne coraz częściej na rynku i przez rynek,
- wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy, kodeksu cywilnego, dyrektyw UE, zakazujących dyskryminacji lub działań zakłócających konkurencję na jednolitym rynku,
- korzysta ze specjalnych lub wyłącznych przywilejów, które państwa członkowskie przyznały dla przedsiębiorców świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym.
Usługi użyteczności publicznej mają charakter celowych działań gospodarczych, z zachowaniem tak ważnych atrybutów przedsiębiorczości, jak: wolność, odpowiedzialność, sprawiedliwość społeczna. Rozważania te dokumentuje studium empiryczne dwóch branż przedsiębiorstw: lokalnego transportu zbiorowego, gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce. Dzięki temu rozpoznano odmienność ale i podobieństwa przedsiębiorstw użyteczności publicznej na tle sektora przedsiębiorstw.
Efektywność przedsiębiorstw użyteczności publicznej lokalnego transportu zbiorowego
Krzysztof Wąsowicz
2018
W tej monografii zdefiniowano efektywności przedsiębiorstw świadczących usługi użyteczności publicznej z uwzględnieniem specyfiki ich publicznych oraz prywatnych właścicieli. Za metodyczny cel książki przyjęto opracowanie metodologii badania i oceny efektywności przedsiębiorstw, rozróżniając ich efektywność operacyjną, finansową i techniczno-społeczną. Dla porównania efektywności różnych struktur przedsiębiorstw zaproponowano statystyczne i taksonomiczne metody grupowania oraz rankingowania podmiotów według wybranych cech i miar efektywności. Aplikacyjny charakter ma próba modelowego ujęcia procesów świadczenia usług lokalnego transportu zbiorowego w Polsce oraz innych wybranych państwach europejskich. W szczególności zidentyfikowano sposoby organizacji i realizacji zadań użyteczności publicznej oraz formy organizacyjno-prawne i własnościowe przedsiębiorstw lokalnego transportu zbiorowego. Podjęto próbę ustalenia efektywności operacyjnej, techniczno-społecznej i finansowej przedsiębiorstw świadczących usługi komunikacji miejskiej w polskich miastach. W celu porównywania wszystkich badanych przedsiębiorstw pod względem efektywności zastosowano metody taksonomiczne, które pozwoliły wyszczególnić poszczególne grupy przewoźników o podobnych poziomach miar efektywności operacyjnej, techniczno-społecznej oraz finansowej. Pozwoliło to sprawdzić, które przedsiębiorstwa różnią się od pozostałych pod względem efektywności. Aby zweryfikować, które z czynników efektywności posiadały największą zdolność do grupowania podmiotów, wykorzystano metody statystyczne. Dodatkowo wykorzystano taksonomię porządkową do stworzenia rankingu przedsiębiorstw lokalnego transportu zbiorowego dla wyróżnionych rodzajów efektywności.
Pomoc publiczna. Doświadczenia wybranych sektorów gospodarki
red. Małgorzata Kożuch
2017
W monografii podjęto próbę zdefiniowania pomocy publicznej w ujęciu prawnym i finansowym oraz identyfikacji form występowania, zasad nadzorowania i kontroli jej stosowania w wybranych sektorach gospodarki, tj. oświata, gospodarka odpadami, czy transport miejski. Usługi świadczone w tych segmentach gospodarki mają charakter usług użyteczności publicznej, stąd ciekawym i ważnym zagadnieniem zdaniem Autorów było rozpoznanie, na tle transferów publicznych, przepływów finansowych posiadających cechy pomocy publicznej. Ponadto badaniami objęto wartość i przeznaczenie pomocy publicznej przyznawanej przedsiębiorcom rozpoczynającym własną działalność gospodarczą.
Ekologizacja gospodarki
red. Małgorzata Kożuch
2015
Monografia stanowi rezultat wieloletnich badań własnych pracowników oraz byłych doktorantów Katedry Polityki Przemysłowej i Ekologicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie nad integracją problemów rozwoju gospodarki, w szczególności przemysłu z paradygmatem rozwoju zrównoważonego, określanego trafniej rozwojem trwałym. Problematyka wpływu gospodarki na środowisko pozostaje aktualna i jest podejmowana zarówno w badaniach naukowych, pracach promocyjnych studentów, jak i pracowników naukowych. Powstaje jednak swoisty dysonans w specjalizowaniu się wiedzy technologicznej i ekonomicznej o produkcji i konsumpcji z jednej strony, a z drugiej wiedzy o środowisku, przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, usuwaniu skutków szkód środowiskowych. Bez skojarzenia tych dwóch aspektów w praktyce gospodarczej i w polityce, dalszy wzrost gospodarczy oraz niezbędne zasoby i usługi środowiska są zagrożone, a zrównoważenie rozwoju staje się tylko utopią. Wzrost gospodarczy musi być mniej surowcochłonny, a skutki zużycia surowców powinny być zawsze przedmiotem kalkulacji i rachunku ekologiczno-ekonomicznego. Takie podejście do filozofii gospodarki i gospodarowania stanowi istotę omawianej w monografii kategorii ekologizacji.